Konflikt rzepkowo-udowy
Na czym polega postępowanie fizjoterapeutyczne?
Zadaniem leczenia fizjoterapeutycznego jest, w pierwszej kolejności, złagodzenie dolegliwości bólowych i zmniejszenie stanu zapalnego, a następnie, skorygowanie przyczyny powstania schorzenia, tak żeby zapobiec jego nawrotowi w przyszłości. Interwencja fizjoterapeutyczna jest bardzo skutecznym rozwiązaniem problemu jakim jest konflikt rzepkowo-udowy w perspektywie leczenia krótko – i długoterminowego. Postępowanie fizjoterapeutyczne, można podzielić na kilka faz, które zazwyczaj przechodzą płynnie między sobą. Zadaniem terapeuty jest kontrola i monitorowanie postępów oraz stopniowe wdrażanie odpowiednich ćwiczeń.
Faza I – działania o charakterze przeciwbólowym i przeciwzapalnym
Podobnie jak w przypadku większości urazów tkanek miękkich, początkowe leczenie opiera się na zasadzie: schładzanie (prosty i skuteczny sposób na zmniejszeni bólu i obrzęku), odpoczynek (unikanie czynności wywołujących ból kolana), kompresja (działania mające na celu stabilizację stawu, łagodzenie bólu)
Faza II – odzyskanie pełnego ruchu biernego
Fizjoterapeuta oceni zakres ruchu rzepki i stosując odpowiednie techniki będzie dążył do normalizacji zakresu ruchu początkowo o charakterze biernym
Faza III – przywrócenie pełnej długości mięśni
Odzyskanie pełnej długości mięśni (m.in. czworogłowy uda, pasma biodrowo-piszczelowego, grupy kulszowo-goleniowej), co ma istotny wpływ na poprawę biomechaniki kończyn dolnych
Faza IV – normalizacja równowagi mięśniowej m. czworogłowego uda
Ćwiczenia wzmacniające – głównie dotyczy głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego uda
Faza V – normalizacja biomechaniki stóp i stawów biodrowych
Ćwiczenia ukierunkowane na korekcję zaburzonej biomechaniki w obrębie stóp (np. w wyniku stopy płaskiej czy koślawej) i/lub bioder (słaba kontrola stawów biodrowych)
Faza VI – normalizacja wzorca ruchu
Zadaniem fizjoterapeuty jest ocena wzorca chodu, techniki skakania, lądowania lub biegania i ewentualnej korekcji poszczególnych czynności w celu wypracowania prawidłowego wzorca ruchowego
Faza VII – przywrócenie prawidłowej siły, zwinności, prędkości i propriocepcji
Celem ćwiczeń w tej fazie jest przygotowanie pacjenta do powrotu do wykonywania aktywności sprzed urazu, a program usprawniania będzie dostoswany indywidulanie do profilu pacjenta
Faza VIII – powrót do sportu
W zależności od wymagań określonej dyscypliny sportowej, plan ćwiczeń będzie tak dobrany, żeby umożliwić pacjentowi bezpieczny powrót do wybranego sportu. Zadaniem fizjoterapeuty jest omówienie z pacjentem celów i ram czasowych powrotu do aktywności sportowej oraz ustalenie takiego programu rehabilitacji, żeby zminimalizować szanse na nawrót obrażeń . Konflikt rzepkowo-udowy jest terminem medycznym określającym ból odczuwany w przedniej części kolana w okolicy rzepki (dookoła rzepki, pod rzepką). Podłożem zespołu bólowego przedniej części kolana jest konflikt rzepki z kością udową podczas wykonywania ruchów nadmiernie obciążających staw rzepkowo – udowy, a więc bardzo często dotyczy to osób aktywnych, uprawiających sporty obejmujące bieganie, skakanie czy jazdę na rowerze. Dotyczy to również osób, które siedzą przez dłuższy czas w ciągu dnia.
Co jest przyczyną konfliktu rzepkowo-udowego?
Podczas ruchu w stawie kolanowym, rzepka przesuwa się w górę i w dół ślizgając się po kłykciach kości udowej. Wraz ze wzrostem zgięcia zwiększa się powierzchnia kontaktu rzepki i kości udowej i jednocześnie nacisku rzepki na kość udową. W sytuacji kiedy rzepka nie porusza się po swoim torze ruchu, dochodzi do jej nieprawidłowego ułożenia względem kości udowej, co prowadzi do degeneracji chrząstki stawowej oraz innych tkanek otaczających staw. Wśród najczęstszych przyczyn powstania konfliktu rzepkowo-udowego należy wymienić: przeciążenia kolana (najczęściej podczas zginania), niewłaściwa biomechanika stawu kolanowego, zaburzona równowaga mięśniowa, uraz stawu kolanowego.
Jakie są najczęstsze objawy konfliktu rzepkowo-udowego?
Najczęstszym objawem konfliktu rzepkowo-udowego jest tępy ból w przedniej części kolana. Ból zwykle zaczyna się stopniowo i często jest związany z aktywnością, może występować w jednym lub w obu kolanach. Inne typowe objawy to:
- ból podczas ćwiczeń i czynności, które wielokrotnie wymuszają zginanie kolana, takie jak wchodzenie po schodach, bieganie, skakanie lub kucanie
- ból po dłuższym siedzeniu ze zgiętymi kolanami np. w kinie lub podczas jazdy samochodem
- ból związany ze zmianą poziomu lub intensywności aktywności
- trzaskanie, chrobotanie w kolanie towarzyszące wchodzeniu po schodach lub wstawaniu po dłuższym siedzeniu
Czynniki ryzyka
- wiek – schorzenie dotyczy zwykle młodzieży w wieku dojrzewania oraz młodych dorosłych. U starszych osób problem z kolanem częściej jest spowodowany przez zmiany zwyrodnieniowe
- płeć – kobiety są dwukrotnie bardziej narażone na występowanie konfliktu rzepkowo-udowego niż mężczyźni
- niektóre sporty – uczestnictwo w biegach czy skokach dodatkowo znacznie obciąża kolana, szczególnie gdy jest zwiększona intensywność treningu niż zwykle